روز جهانی زن ( ۸ مارس)
International Women's Day
روز جهانی زن یک روز بزرگداشت جهانی است که هر ساله در ۸ مارس برای بزرگداشت دستاوردهای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زنان جشن گرفته می شود. این روز همچنین یک نقطه عطفی در جنبش حقوق زنان است تا توجهات به موضوعاتی مانند؛ برابری جنسیتی ، حقوق باروری ، منع خشونت و سوء استفاده علیه زنان جلب کند.
جنبش جهانی حق رأی زنان که در نیوزیلند آغاز شده بود، از جنبش های کارگری در آمریکای شمالی و اروپا در اوایل قرن سرچشمه گرفته است. ظاهراً نخستین بار روز زن توسط حزب سوسیالیست آمریکا ( برای یاد بود اعتصاب " اتحادیه زنان کارگر صنایع پوشاک" در سال ۱۹۰۸) در شهر نیویورک در روز ۲۸ فوریه ۱۹۰۹ سازماندهی شد و این کار الهام بخش نمایندگان آلمانی در کنفرانس بین المللی زنان سوسیالیست در سال ۱۹۱۰ بود تا پیشنهاد تخصیص یک روز به عنوان روز ویژه زنان برای هر سال بدهند هر چند تاریخ آنرا مشخص نکرده بودند . در اوت ۱۹۱۱ کنفرانس بین المللی زنان سوسیالیست پیش از نشست عمومی در کپنهاک دانمارک بر تعیین روزی به عنوان روز زن تأکید کردند ولی برخی برای آن همچنان تعیین نشد سال بعد در ۱۹ مارس ۱۹۱۱ نخستین روز به عنوان روز جهانی زنان بیش از یک میلیون نفر در اتریش ، دانمارک ، آلمان و سوئیس برگزار شد و در سرتاسر اروپا خواستار حق رأی و تصدی مناسبی دولتی شدند و به تبعیض جنسیتی ملی اعتراض کردند. از آنجا که روز جهانی زن در تقویم جهانی تاریخ مشخصی نداشت معمولاً در اواخر فوریه یا اوایل مارس چشن گرفته می شد این جریان همه ساله ادامه داشت تا این که روسیه روز جهانی زنان را در سال ۱۹۱۳ برای نخستین بار در روز ۸ مارس برگزار کرد و در سال ۱۹۱۴ در همین تاریخ ۸ مارس روز جهانی زن در آلمان برگزاری راهپیمائی صورت گرفت.
اینکه در ۸ مارس ۱۹۱۷ در پتروگراد، زنان کارگر بافنده تظاهراتی را آغاز کردند که در نهایت تمام شهر را فرا گرفت. این زنان خواستار "نان و صلح" پایان دادن به جنگ جهانی اوّل، کمبود مواد غذایی و پایان تزاریسم بودند. این عمل آغاز انقلاب روسیه بود که در کنار انقلاب اکتبر و انقلاب دوّم روسیه را تشکیل می دادند.
۷ روز بعد از اعتصابات گسترده کارگران نساجی نیکو لاس دوم استعفاء داد و دولت موقّت به زنان حق رأی داد. از این تاریخ روز ۸ مارس در اتحاد جماهیر شوروی عنوان روز جهانی زن تعطیل رسمی اعلام شد و پس از آن عمدتاً کشورهای کمونیستی به عنوان روز جهانی زن روز تعطیل اعلام شد یعنی بعد از روسیه، چین و پس از آن دیگر کشورها آنرا به عنوان روز جهانی زن اعلام کردند.
سازمان ملل در سال ۱۹۷۵ جشن روز جهانی زن را آغاز کرد و آن سال را به عنوان سال جهانی زن اعلام کرد و از سال ۱۹۷۷ مجمع عمومی سازمان ملل از کشورهای عضو دعوت کرد ۸ مارس را به عنوان " روز جهانی مبارزه زنان" را به عنوان تعطیل رسمی سازمان ملل برای حقوق زنان و صلح جهانی اعلام کنند. از آن به بعد همه ساله توسط سازمان ملل متحد و بسیاری از کشورهای جهان گرامی داشته می شود و هر سال بر موضوع یا موضوع خاصی در زمینه حقوق زنان تمرکز دارد.
دکتر هاله شاعری- مدیر کارگروه حقوق زنان در کرسی حقوق بشر٬ صلح و دموکراسی یونسکو
دانشگاه شهید بهشتی