در برنامه «چهارشنبه های ترویج عملکرد» که با هدف پاسخگویی، ترویج دستاوردها و شفافیت عملکرد دانشکدهها و پژوهشکدههای دانشگاه شهید بهشتی برگزار میشود، رئیس پژوهشکده مطالعات میان رشتهای قرآن درباره مهمترین اقدامات این پژوهشکده توضیحاتی ارائه داد.
تبیین حقانیت قرآن و فهم عمیق آیات الهی به کمک علوم و فناوری های نوین
دکتر فرزانه روحانی، رئیس پژوهشکده مطالعات میان رشتهای قرآن در گفتوگو با روابط عمومی دانشگاه، درخصوص تاریخچه و هدف از تاسیس این پژوهشکده گفت: پژوهشکده مطالعات میان رشتهای قرآن در سال 1386 توسط دکتر علیرضا طالبپور تاسیس و هدف آن فرآهم کردن فرصتی برای متخصصان و اندیشمندان دانشگاهی است که قرآن را مطالعه و دیدگاههای تخصصی خود را در ارتباط با آیات قرآن به اشتراک گذاشته، همچنین مسائل و شبهاتی که در محتوای قرآن مطرح میشود، مورد بررسی علمی قرار دهند.
وی دو راهبرد اصلی پژوهشکده را تبیین حقانیت قرآن از طریق پژوهشهای علمی و فهم عمیق آیات الهی به کمک علوم و فناوریهای نوین عنوان کرد و گفت: اولین دانشجویان این پژوهشکده سال 1394 برای دوره کارشناسی ارشد رشته قرآن کاوی رایانشی و در سال 1396 برای دوره کارشناسی ارشد رشته علوم قرآنی با گرایش اعجاز قرآن پذیرش شدند. پژوهشکده مطالعات میانرشته ای قرآن هم اکنون دارای پنج نفر عضو هیئت علمی پیوسته و چندین عضو هیأت علمی وابسته است.
رئیس پژوهشکده درباره رشته «قرآن کاوی رایانشی» گفت: ورودیهای این رشته از فارغ التحصیلان رشته مهندسی کامپیوتر هستند و در آزمون ورودی هوش مصنوعی شرکت میکنند. در این رشته متن قرآن به وسیله تکنیکهای متن کاوی و دیتاماینینگ مورد مطالعه قرار میگیرد. این رشته در واقع دورهای میان رشتهای محسوب میشود؛ یعنی دانشجویان، دروس تخصصی هوش مصنوعی و چند درس تخصصی قرآنی مرتبط با پژوهش¬های میان¬رشته¬ای را در دوره ارشد میگذرانند. ایشان همچنین درباره تخصص آنها تصریح کرد: فارغ التحصیلان در نهایت میتوانند با استفاده از هوش مصنوعی بر روی مسائل قرآنی کار کنند. به طور مثال، زیباییهای ادبی قرآن را به شکل کمی اندازهگیری و آن را با سایر متون وزین ادبی مقایسه نموده یا روی هوشمندسازی روشهای تفسیر قرآن مانند روش تفسیر قرآن به قرآن کار میکنند.
پژوهش و بررسی 200 ادعای اعجاز علمی قرآن و ایجاد دانشنامه تعاملی نخبگان و قرآن کاوی
دکتر روحانی، گردآوری و بررسی 200 مورد از ادعاهای اعجاز علمی قرآن از منابع و سایتهای مختلف را اولین طرح پژوهشی مهم در این پژوهشکده دانست که توسط آقای دکتر طالب پور موسس پژوهشکده اجرا شده است، ایشان دراین باره توضیح داد و گفت: این ادعاها در شورایی با حضور استادان مطرح کشور از رشتههای گوناگون در دانشگاه شهید بهشتی و دیگر دانشگاهها بررسی شد و در نتیجه 100 مورد را قابل تحقیق دانستند. این موارد با تشکیل تیمهای پژوهشی پنج نفره با حضور اساتید و کارشناسانی علمی و قرآنی بررسی و در نهایت تبدیل به 100 پیشنهاده شد که در قالب یک کتاب به چاپ رسیده است. از میان آنها 53 مورد به طور تفصیلی پژوهش و در قالب 13 کتاب و 40 مقاله ارائه شد.
رئیس پژوهشکده، در ادامه به انجام حدود پانزده طرح پژوهشی توسط اعضای پژوهشکده اشاره کرد و افزود: یکی از این طرحها، دانشنامه نخبگان و قرآن کاوی است که یک شبکه تعاملی در اینترنت است که به «ویکی» شباهت دارد و این فرصت را فراهم کرده تا دانشمندان و استادان در سراسر دنیا بتوانند ایدههایی که در مورد آیات قرآن دارند، ذیل آیات قرآن مطرح نموده و با همکاران خود به بحث و گفت و گو بنشینند. تاسیس مجله علمی و بین¬المللی به زبان انگلیسی نیز از دیگر فعالیتهای پژوهشی در پژوهشکده است که در حوزۀ مطالعه میان رشتهای قرآن و با همین عنوان است. دکتر روحانی یکی از برجستگیهای پژوهشکده را پایان نامههایی دانست که از نظر موضوع میان رشتهای بوده و به خاطر حساسیتی که بر روی روش آنها است، طی چند جلسه مورد بررسی اساتید پژوهشکده قرار گرفته و کاملا به شکل آکادمیک انجام می شوند.
پذیرش دانشجوی دکتری در مطالعات میان رشتهای قرآن
دکتر روحانی از پذیرش دانشجویان دوره دکتری در مطالعات میان رشته ای قرآن در آینده نزدیک خبر داد و افزود: در سال گذشته موفق به طراحی دوره دکتری مطالعات میان رشتهای قرآن شدیم و طرح توجیهی آن نیز تصویب شد، در صورت تایید سرفصلهای آن در موعد مقرر، ان شاءالله مهرماه سال آتی میزبان دانشجویان دوره دکتری خواهیم بود.
اعلام آمادگی برای جذب دانشجویان بین الملل
پژوهشکده تقریبا پنجاه دانشجوی فعال دارد که با آمار فارغ التحصیلان به بیش از صد و بیست نفر میرسد. دکتر روحانی همچنین از آمادگی برای جذب دانشجویان بینالملل خبر داد: برای هر دو رشته ما تاکنون تعداد زیادی متقاضی از دانشجویان خارجی وجود داشته است و ما برای برگزاری دورهها به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی اعلام آمادگی کردهایم. البته برخی موانع در قوانین آموزشی دانشگاه تاکنون اجازه جذب را نداده اما امیدواریم با بازنگری آییننامه جذب دانشجویان بینالملل، در سال جاری شاهد جذب آنها در پژوهشکده مطالعات میان رشتهای قرآن باشیم.
برگزاری همایش های ملی و بین المللی
دکتر روحانی از برگزاری همایشهای داخلی و بینالمللی سخن گفت و افزود: از ابتدای تاسیس تاکنون شش همایش علمی ملی با عنوان اعجاز قرآن و یک همایش بین المللی با عنوان مطالعات میان رشتهای قرآن برگزار شده است که با استقبال خوبی همراه بود و مجموعه مقالات آن، هم به صورت الکترونیکی در سایت پژوهشکده و هم چاپی در دسترس علاقمندان قرار گرفته است. ده تا دوازده نشست سالانه میان رشتهای قرآن به تفکیک علومانسانی و علوم تجربی از دیگر فعالیتهای پژوهشکده است. همایش بین المللی در اسفندماه 1400 با حضور محققان و استادانی از چند کشور جهان مانند عراق، اندونزی، آلمان، آمریکا، ایتالیا و... با پنلهای تخصصی متنوعی که مجموعه مقالات آن نیز به صورت دیجیتال چاپ شده، برگزار شد. برگزاری نشستها و مدرسه های بین المللی دیگر نظیر دو مدرسه تابستانه با حضور استادانی از کشورهای مختلف با استقبال خوب دانشجویان و اساتید از جمله برنامه های موفق پژوهشکده مطالعات میان رشتهای قرآن است.
ایشان درباره دستاوردها وفعالیتهای بینالمللی پژوهشکده گفت: با مرکز اسلامی لندن تفاهم نامهای منعقد شده که بر اساس آن مجلهای به زبان انگلیسی به چاپ رسیده است. به امید خدا با دریافت نمایههای بینالمللی برای این مجله، فرصت خوبی برای استادان علوم انسانی فراهم میشود که مقالات خود را در آن چاپ کنند و این حضور فعال اندیشمندان حوزه علوم انسانی و قرآنی ایران در گفتمانهای بینالمللی کمک می کند.
وی افزود: حضور فعال در نمایشگاههای فرهنگی و برنامههای زنده صدا و سیما به ویژه در ماه رمضان و توافق نامه با وزارتخانهها و سازمانهایی چون وزارت ارشاد، جهاد دانشگاهی، سازمان ارتباطات اسلامی و آموزش و پرورش از دیگر فعالیتهای ترویجی پژوهشکده میان رشتهای قرآن در سال گذشته است. در طرح برهان که به همت اساتید پژوهشکده در مدارس پانزده استان اجرا شد، شگفتیهای علمی قرآن به زبان دانش آموزان دوره متوسطه اول و متناسب با درس علوم آنها مورد آموزش و آزمون قرار گرفت و حدود دوهزار تأییدیۀ شرکت در طرح برهان برای آنها صادر شد.
دکتر روحانی در پایان فعالیت انجمن علمی دانشجویان در راستای ارتقای سطح کیفی فعالیتها و برنامهها را مثبت توصیف کرد و افزود: دو سال از راهاندازی انجمن علمی دانشجویی میگذرد و پژوهشکده همواره حامی انجمن بوده است؛ آنها نیز در برگزاری نشستها به خوبی تلاش کردهاند و سه شماره از نشریۀ دانشجویی انجمن نیز تاکنون توسط ایشان به چاپ رسیده است.